Czym właściwie jest rachunek zysków i strat?
Just2Trade zawsze dostarcza przydatne informacje ze świata finansów! Dziś opowiemy o rachunku zysków i strat i wszystkim, co jest z nim związane: czym właściwie jest rachunek zysków i strat, co się na niego składa, dlaczego jest ważny dla Twojej firmy i czy warto zwracać uwagę na analizę rachunku zysków i strat. Nie trać czasu: zacznij czytać i nie zapomnij o robieniu notatek!
Sukces finansowy firmy w danym okresie rozliczeniowym jest raportowany za pomocą jednego z trzech głównych sprawozdań finansowych, rachunku zysków i strat. Rachunek przepływów pieniężnych i bilans to dwa pozostałe ważne sprawozdania.
Rachunek zysków i strat koncentruje się na zarobku firmy za określony okres, w tym na zyskach i stratach. Rachunek zysków i strat (z ang. profit and loss statement (P&L)) nazywany jest czasami podsumowaniem sprzedaży i wydatków, zawiera kluczowe informacje o działalności firmy, skuteczności jej kierownictwa, słabszych stronach i wynikach w porównaniu z konkurencją.
Dlaczego rachunek zysków i strat jest ważny dla Twojej firmy?
Podstawowym elementem raportów wyników przedsiębiorstwa jest rachunek zysków i strat. Rachunek zysków i strat przedstawia dochody w określonym przedziale czasu, zwykle w ciągu kwartału lub roku, a jego nagłówek określa czas trwania, na przykład „Za rok/kwartał (podatkowy) zakończony 30 czerwca 2021 roku”, podczas gdy bilans podaje migawkowy obraz finansów firmy na określoną datę.
Cztery główne składniki rachunku zysków i strat to przychody, wydatki, zyski i straty. Nie rozróżnia wpływów gotówkowych i bezgotówkowych (sprzedaż gotówkowa w przeciwieństwie do sprzedaży na kredyt) ani gotówkowej w przeciwieństwie do płatności lub wypłat bezgotówkowych (zakupy za gotówkę vs. zakupy na kredyt). Zaczyna się od specyfiki sprzedaży i przechodzi w dół, aby obliczyć dochód netto i ostatecznie zysk na akcję (EPS). Zasadniczo wyjaśnia, w jaki sposób przychody netto zebrane przez firmę są przekształcane w zyski netto (zysk lub stratę).
Rachunek zysków i strat pomaga właścicielom firm w ustaleniu, czy mogą osiągnąć zysk poprzez zwiększenie sprzedaży, cięcie wydatków lub jedno i drugie. Dodatkowo pokazuje powodzenie planów, które firma wdrożyła na początku określonego roku podatkowego. To sprawozdanie może być używane przez właścicieli firm w celu ustalenia, czy ich strategie są skuteczne. Na podstawie swoich analiz mogą zidentyfikować najlepsze metody zwiększania zarobków.
Poniżej wymienimy kilka dodatkowych elementów, które ujawnia rachunek zysków i strat:
Przyjrzyjmy się teraz głównym składnikom rachunku zysków i strat – poniżej znajdziesz wszystkie informacje dotyczące każdego z nich.
Przychody ze sprzedaży, które znajdują się na samej górze zestawienia, to przychody firmy ze sprzedaży lub usług. Kwota ta stanowi całkowity przychód ze sprzedaży towarów i/lub świadczenia usług. Linia całkowitych przychodów firmy może pochodzić z różnych źródeł.
Koszt Własny Sprzedaży (KWS) to pozycja, która łączy bezpośrednie wydatki związane z kupnem i sprzedażą towarów w celu zarobienia pieniędzy. Jeśli firma jest przedsiębiorstwem usługowym, ta pozycja może być również określana jako Koszt Sprzedaży. Robocizna, komponenty, materiały i alokacja kosztów dodatkowych, takich jak amortyzacja, to przykłady kosztów bezpośrednich (patrz wyjaśnienie amortyzacji poniżej).
Zysk brutto jest obliczany poprzez odjęcie kosztu sprzedanych towarów (lub kosztu sprzedaży) od przychodów ze sprzedaży.
Większość firm ponosi pewne koszty w wyniku sprzedaży produktów i/lub usług. Ponieważ są to podobne koszty związane ze sprzedażą, wydatki na marketing, reklamę i promocję są często łączone.
Koszty sprzedaży, koszty ogólne i administracyjne składają się z wszystkich innych wydatków pośrednich związanych z funkcjonowaniem firmy. Obejmuje to pracowników i wynagrodzenie, czynsz i koszty biurowe, ubezpieczenie, koszty podróży i czasami deprecjację i amortyzację, oprócz innych kosztów operacyjnych. Jednostki mogą jednak zdecydować o uwzględnieniu deprecjacji i amortyzacji w odrębnych sekcjach.
Zysk przed odsetkami, podatkami, amortyzacją lub EBITDA nie zawsze jest wykazywany w rachunku zysków i strat. Oblicza się ją poprzez odjęcie od zysku brutto kosztów SG&A (z wyłączeniem amortyzacji i deprecjacji).
Specjaliści ds. rachunkowości opracowują amortyzację jako obciążenia bezgotówkowe w celu rozciągnięcia kosztu aktywów kapitałowych, w tym rzeczowych aktywów trwałych (PP&E)
Dochód operacyjny to przychód generowany przez bieżącą działalność biznesową. Innymi słowy, jest to zysk przed odliczeniem jakichkolwiek dochodów nieoperacyjnych, kosztów nieoperacyjnych, odsetek lub podatków. Zarobki przed odsetkami i podatkami, czyli EBIT, to zwrot często używany w branży finansowej.
Spłata odsetek. Typowe dla firm jest wydzielanie przychodów i kosztów odsetkowych jako osobnych pozycji w rachunku zysków i strat. Ma to na celu zrównoważenie dysproporcji między EBIT a EBT. Harmonogram zadłużenia decyduje o tym, ile odsetek zostanie zapłaconych.
Często ponoszone są inne koszty, specyficzne dla branży firmy. Inne koszty mogą obejmować koszty związane z realizacją, technologią, badaniami i rozwojem (R&D), wynagrodzeniem w formie akcji (SBC), odpisami z tytułu utraty wartości, zyskami lub stratami ze sprzedaży inwestycji, efektami kursowymi oraz szerokim zakresem kosztów, które są specyficzne dla firmy lub branży.
EBT, czasami określany jako dochód przed opodatkowaniem, jest obliczany poprzez odjęcie kosztów odsetek od dochodu operacyjnego. Jest to ostatnia suma częściowa przed obliczeniem dochodu netto.
Podatki dochodowe to obowiązujące podatki nakładane na dochody przed opodatkowaniem. Bieżące i przyszłe podatki mogą być uwzględnione w ogólnych wydatkach na podatek dochodowy.
Podatek dochodowy jest odejmowany od dochodu przed opodatkowaniem w celu określenia dochodu netto. Po odjęciu wszelkich wypłat dywidend, suma ta jest uwzględniona w zyskach otrzymanych w bilansie.
Jakie są główne składniki rachunku zysków i strat?
Rachunek zysków i strat zawiera następujące informacje, chociaż format może ulec zmianie w zależności od lokalnych wymogów regulacyjnych, zróżnicowanego charakteru przedsiębiorstwa i towarzyszącej mu działalności operacyjnej:
Przychody operacyjne to termin często używany do opisania przychodów generowanych przez działalność podstawową. Termin „przychód z działalności podstawowej” odnosi się do dochodu generowanego ze sprzedaży produktu dla firmy, która wytwarza ten produkt, jak również dla hurtownika, dystrybutora lub detalisty zajmującego się sprzedażą tego produktu. Podobnie, przychody z głównych operacji dla korporacji (lub jej franczyzobiorców) zaangażowanych w branżę usługową odnoszą się do dochodu lub opłat otrzymanych w zamian za świadczenie tych usług.
Nieoperacyjne, powtarzalne przychody to termin często używany do opisania przychodów generowanych przez działalność dodatkową, niezwiązaną z podstawową działalnością firmy. Dochody te pochodzą ze źródeł innych niż kupno i sprzedaż towarów i usług. Przykłady obejmują dochody z odsetek od kapitału biznesowego przechowywanego w banku, dochody z wynajmu nieruchomości będących własnością firmy, dochody ze wspólnych przedsięwzięć, takie jak wpływy z opłat licencyjnych lub dochody z reklamy wyświetlanej na nieruchomości należącej do firmy.
Zyski, często określane jako inne dochody, odnoszą się do przychodów netto generowanych przez różne operacje, takie jak sprzedaż aktywów długoterminowych. Obejmują one zysk netto z jednorazowych przedsięwzięć niezwiązanych z działalnością gospodarczą, takich jak sprzedaż niewykorzystywanych gruntów firmy, przestarzałego samochodu dostawczego lub działalności zależnej.
Wpływy i przychody to nie to samo. Kiedy dokonywane są zakupy lub świadczone są usługi, płatność jest często rejestrowana w tym czasie. Wpływy to kwoty pieniężne rejestrowane natychmiast po ich otrzymaniu.
Wydatki to koszty ponoszone przez firmę w celu utrzymania działalności i generowania zysków. Jeśli przestrzegają przepisów, niektóre z tych wydatków mogą zostać odliczone od dochodu w zeznaniu podatkowym.
Wszystkie te koszty są ponoszone w celu wygenerowania typowych przychodów operacyjnych związanych z główną działalnością firmy. Na wydatki te składają się koszty sprzedaży, ogólne i administracyjne (SG&A), amortyzacja, koszt własny sprzedaży (KWS) oraz koszty badań i rozwoju (R&D). Wynagrodzenia pracowników, prowizje od sprzedaży i koszty usług, takich jak energia i transport, zwykle również pojawiają się na liście.
Są to wszystkie koszty związane z działalnością inną niż podstawowa, takie jak odsetki od kredytów.
Są to wszystkie koszty związane ze stratną sprzedażą aktywów długoterminowych, opłaty jednorazowe, nieoczekiwane koszty czy wydatki związane z czynnościami prawnymi.
Przychody i opłaty wtórne odzwierciedlają zaangażowanie i biegłość firmy w zarządzaniu doraźnymi, niezwiązanymi z podstawową działalnością operacjami, podczas gdy przychody i koszty pierwotne dostarczają informacji o tym, jak efektywnie prosperuje podstawowa działalność firmy.
Oto struktura rachunku zysków i strat wraz z jego kluczową formułą
Poniższe równanie służy do matematycznego określenia dochodu netto:
Dochód netto = (przychody + zyski) - (wydatki + straty)
Aby zilustrować powyższy wzór pewnymi rzeczywistymi danymi, załóżmy, że hipotetyczna firma produkująca artykuły sportowe, która oferuje również szkolenia, przedstawia rachunek zysków i strat za ostatni hipotetyczny kwartał.
Sprzedaż produktów sportowych przyniosła 121 700 PLN, a usługi szkoleniowe przyniosły 22 700 PLN. Wydano różne sumy na określone działania, które łącznie wyniosły 48 360 PLN. Zysk netto ze sprzedaży starego samochodu dostawczego wyniósł 9000 PLN, ale w celu rozwiązania skargi klienta poniesiono straty w wysokości 3500 PLN. Za określony kwartał dochód netto wynosi 101 540 PLN. Najprostsze zestawienie przychodów, jakie może sporządzić typowa firma, to zestawienie z powyższego przykładu. Opiera się na prostym obliczeniu, które dodaje przychody i zyski oraz odejmuje wydatki i straty, stąd nazwa „jednoetapowy rachunek zysków i strat”.
Jednak rzeczywiste firmy rutynowo angażują się w fuzje, przejęcia i partnerstwa strategiczne, uczestniczą w wielu sektorach biznesowych, oferując różnorodne produkty i usługi, i często działają na skalę światową. Rachunek zysków i strat zawiera liczne i skomplikowane zapisy księgowe w wyniku ogromnej różnorodności operacji, różnych zestawów wydatków, różnych rodzajów działalności gospodarczej oraz wymogów dotyczących sprawozdawczości w standardowy sposób w celu zapewnienia zgodności z przepisami.
Firmy notowane na giełdzie stosują rachunek zysków i strat, który jest przygotowywany na wielu etapach i oddziela przychody operacyjne, koszty operacyjne i zyski od przychodów nieoperacyjnych, kosztów nieoperacyjnych i strat. Ta metoda tworzy rachunek zysków i strat, który zawiera znacznie więcej informacji.
W wieloetapowym rachunku zysków i strat różne wskaźniki rentowności są zasadniczo podawane na czterech różnych poziomach operacyjnych: brutto, operacyjnym, przed opodatkowaniem i po opodatkowaniu. Ta segmentacja pomaga określić, w jaki sposób dochód i rentowność przesuwają się/zmieniają z jednego poziomu na drugi, co wkrótce zobaczymy w poniższym przykładzie. Na przykład wysoki zysk brutto, ale niski dochód operacyjny sugeruje wzrost kosztów, podczas gdy wysoki zysk przed opodatkowaniem, ale niski zysk po opodatkowaniu, sugeruje, że zyski zostały utracone z powodu podatków i innych jednorazowych, wyjątkowych wydatków.
Przyjrzyjmy się ilustracji opartej na rocznych zestawieniach dochodów za 2021 r. dwóch dużych, notowanych na giełdzie, globalnych firm z różnych branż: technologicznej (Microsoft) i handlu detalicznego (Walmart).
Głównym celem tego wspólnego formatu jest określenie zysku lub dochodu w każdej podpozycji przychodów i kosztów operacyjnych, a następnie uwzględnienie wymaganych podatków, odsetek i innych jednorazowych zdarzeń w celu ustalenia dochodu netto, który dotyczy akcji zwykłych. Mimo że te obliczenia wymagają tylko podstawowego dodawania i odejmowania, rozmieszczenie różnych elementów w instrukcji i ich połączenia są często powtarzalne i zawiłe. Aby lepiej zrozumieć, przyjrzyjmy się bliżej tym liczbom.
Pierwsza sekcja, pod Przychodami, stwierdza, że w roku podatkowym kończącym się 30 czerwca 2021 zysk brutto (roczny) lub marża brutto firmy Microsoft wyniosła 115,86 mld USD. Kwota została obliczona poprzez odjęcie kosztów uzyskania przychodów (52,23 mld USD) od całkowitych przychodów (168,09 mld USD), które gigant IT wygenerował w tym roku podatkowym. Koszt generowania przychodów stanowił nieco ponad 30% całkowitej sprzedaży Microsoftu, ale porównywalny odsetek Walmart w roku podatkowym 2021 wyniósł prawie 75% (429 miliardów dolarów / 572,75 miliardów dolarów). To pokazuje nam, że Walmart zainwestował znacznie więcej niż Microsoft, aby osiągnąć porównywalną sprzedaż.
Podane wartości w sekcji Koszty operacyjne są obliczane ponownie na podstawie kosztu uzyskania przychodu firmy Microsoft (52,23 mld USD) i całkowitego przychodu (168,09 mld USD) w roku podatkowym. Całkowite wydatki operacyjne oblicza się, dodając do siebie te liczby (52,23 mld USD + 20,72 mld USD + 25,23 mld USD = 98,18 mld USD), ponieważ firma Microsoft wydała 20,72 mld USD na badania i rozwój oraz 25,23 mld USD na koszty SG&A.
Dochód (lub strata) z działalności operacyjnej jest obliczany jako łączne koszty operacyjne pomniejszone o łączne przychody, co daje łącznie 69,92 mld USD (168,09 mld USD – 98,18 mld USD). Dochód netto jest później obliczany na podstawie tej liczby, która przedstawia zysk firmy przed odliczeniem odsetek i podatków (EBIT) w ramach jej głównych operacji biznesowych.
Dochód netto z kontynuowanej działalności firmy Microsoft (61,27 mld USD), który jest o około 60% większy niż dochód firmy Walmart (13,67 mld USD), oblicza się, dodając inne dochody lub wydatki netto (w tym dochody jednorazowe), opłaty powiązane z odsetkami, i odpowiednie podatki.
Liczba wyemitowanych akcji wycenianych na podstawie średniej ważonej jest mnożona przez kwotę zysku netto w celu obliczenia zysku przypadającego na jedną akcję. EPS Microsoftu w 2021 roku wyniósł 8,12 USD na akcję (61,27 mld USD, co odpowiada 7,55 mld akcji). EPS Walmart za ten rok podatkowy wyniósł 4,90 USD (13,67 mld USD x 2,79 mld), co odpowiada 2,79 mld akcji w obrocie.
Nawiasem mówiąc, jeśli chcesz obliczyć rachunek zysków i strat, nie potrzebujesz specjalnego oprogramowania — wystarczy utworzyć szablon rachunku zysków i strat w programie Excel, którego możesz użyć do oceny kondycji finansowej firmy. To świetna wiadomość dla każdego przedsiębiorcy!
Oto ilustracja rachunku zysków i strat fikcyjnej firmy za rok kalendarzowy, który zakończył się 28 września 2019.
Zgodnie z tym rachunkiem zysków, korporacja wygenerowała 1,619 miliarda PLN zysku brutto ze sprzedaży w wysokości 4,358 miliarda PLN, co kosztowało około 2,738 miliarda PLN.
Zysk ten został zmniejszony o 293 mln PLN kosztów ogólnych i administracyjnych oraz 560 mln PLN kosztów sprzedaży i kosztów operacyjnych, pozostawiając dochód operacyjny w wysokości 765 mln PLN. Odnotowano między innymi dodatkowe zyski, a także straty i 257 mln PLN podatku dochodowego.
W rezultacie firma zakończyła rok z dochodem netto w wysokości 483 mln PLN.
W realnym świecie przedsiębiorstwa, które prowadzą swoją działalność w skali globalnej, oferują różnorodne towary i usługi oraz angażują się w fuzje i alianse. Mają długą listę działań i wydatków do wymienienia. Ponadto firmy te muszą przestrzegać określonych przepisów dotyczących sprawozdawczości. Dlatego większe firmy wybierają wieloetapowe rachunki zysków i strat. Przychody operacyjne, koszty operacyjne i zyski odróżnia się w tym podejściu od kosztów nieoperacyjnych, przychodów nieoperacyjnych i strat. Cztery poziomy rentowności to: brutto, operacyjny, przed opodatkowaniem i po opodatkowaniu.
Nie zapomnij o zestawieniach dochodów o zwykłej wielkości – zawierają one dodatkową kolumnę informacji, która podsumowuje udział każdej pozycji w ogólnych przychodach. Łatwiej jest porównywać trendy i zmiany w Twojej firmie, gdy Twoje rachunki zysków i strat mają standardową wielkość.
Chociaż głównym celem rachunku zysków i strat jest dostarczenie zainteresowanym stronom informacji na temat rentowności firmy i operacji handlowych, oferuje on również dokładny wgląd w wewnętrzne operacje organizacji w celu porównania różnych branż i przedsiębiorstw. Inwestor może zrozumieć, co sprawia, że firma jest rentowna, znając składniki przychodów i kosztów zestawienia.
Na podstawie zestawień wyników kierownictwo może podjąć decyzję o wejściu na nowe rynki, zwiększeniu sprzedaży, zwiększeniu mocy produkcyjnych, wykorzystaniu większej ilości aktywów lub ich całkowitej sprzedaży, zamknięciu działu lub linii produkcyjnej. Konkurenci mogą również wykorzystać je, aby dowiedzieć się więcej o wskaźnikach wydajności firmy i obszarach priorytetowych, takich jak zwiększenie wydatków na badania i rozwój.
Ponieważ są bardziej zainteresowani przyszłymi przepływami pieniężnymi firmy niż jej poprzednimi sukcesami, wierzyciele mogą uznać zestawienia dochodów za ograniczoną pomoc. Rachunek zysków i strat jest używany przez analityków badawczych do porównywania wyników kwartalnych i rocznych. Na przykład można stwierdzić, czy kierownictwo jest w stanie kontrolować koszty operacyjne bez poświęcania rentowności lub czy podejmowane przez firmę próby obniżenia kosztów sprzedaży pomogły jej zwiększyć zyski w czasie.
Rachunek zysków i strat zawiera przydatne informacje o kilku aspektach firmy. Zawiera odczyty dotyczące działalności firmy, efektywności zarządzania, potencjalnych wycieków zysków oraz tego, czy organizacja funkcjonuje na równi z konkurencją.
Nadal masz pytania dotyczące rachunku zysków i strat? Jeśli tak, przyjrzyj się poniższej liście FAQ – tam na pewno znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania.
Rachunek zysków i strat pokazuje dochody i wydatki firmy w sprawozdaniu finansowym. Ujawnia również, czy firma przynosi zyski, czy też traci pieniądze w określonych ramach czasowych. Możesz lepiej zrozumieć sytuację finansową swojej firmy za pomocą rachunku zysków i strat, bilansu i rachunku przepływów pieniężnych.
Główne elementy rachunku zysków i strat to przychody, wydatki i zysk.
Aby obliczyć rachunek zysków i strat, wystarczy skorzystać z odpowiedniej formuły – znajdziesz ją poniżej.
Dochód netto = (przychody + zyski) - (wydatki + straty)